Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów na całym świecie, a choroby serca odpowiadają za ponad 75% wszystkich zgonów związanych z chorobami układu krążenia. Przykładowo w samych tylko Stanach Zjednoczonych częstość występowania zawałów serca w następstwie choroby wieńcowej, zaburzeń rytmu serca, chorób zastawek serca i innych czynników ryzyka wynosi około miliona incydentów rocznie.
Jak wynika z badań, istotnym wyznacznikiem patogenezy chorób serca jest równowaga stanu oksydacyjno-redukcyjnego. Otóż okazuje się, że zwiększone wytwarzanie reaktywnych form tlenu i azotu przy jednoczesnym wyczerpaniu enzymatycznych i nieenzymatycznych układów antyoksydacyjnych prowadzi do rozwoju stresu oksydacyjnego, powodującego niekorzystne skutki komórkowe w mięśniu sercowym, takie jak rozregulowanie szlaków sygnalizacyjnych jonów wapniowych, upośledzenie mechanizmów naprawy DNA, zmiany strukturalne włókien mięśniowych i błon komórkowych, dysfunkcje mitochondriów i ostatecznie obumieranie komórek tkanki mięśniowej serca.
Natomiast glutation jest najważniejszym, endogennym (wewnętrznym) antyoksydantem, odgrywającym główną rolę w ochronie naszego organizmu przed wolnymi rodnikami, a tym samym ma kluczowe znaczenie dla utrzymania sprawności systemów antyoksydacyjnych, w tym aktywności enzymów przeciwutleniających. W komórkach naszego ciała glutation występuje zarówno w swojej formie zredukowanej GSH, jak też w postaci utlenionego glutationu GSSG. Zredukowane i utlenione formy glutationu stanowią główny komórkowy bufor redoks i w prawidłowym stanie fizjologicznym stężenie GSH jest zawsze wyższe w stosunku do GSSG. Zatem stosunek GSH do GSSG jest uznawany za marker stresu oksydacyjnego.
Ponieważ GSH funkcjonuje w naszym organizmie jako zmiatacz wolnych rodników, środek dezaktywujący toksyny oraz magazyn i dystrybutor bioaktywnych grup tiolowych (-SH), dlatego też jest krytycznym modulatorem licznych procesów komórkowych, takich jak synteza DNA, konstrukcja cytoszkieletu czy aktywność obronna ciał odpornościowych, a różnice w jego poziomach są charakterystyczną cechą wielu problemów zdrowotnych, w tym nowotworów, zaburzeń metabolicznych oraz właśnie chorób układu krążenia.
W kontekście problemów sercowo-naczyniowych ogólnoustrojowy niedobór glutationu jest powiązany z patologiczną przebudową tkanki serca i w konsekwencji progresją niewydolności mięśnia sercowego. W wynikach jednego z badań wykazano przykładowo zwiększony stres oksydacyjny u pacjentów z kardiomiopatią rozstrzeniową i niewydolnością serca, związany ze zmniejszonym poziomem krążącego we krwi zredukowanego glutationu. Badanie to udowodniło, że pacjenci z kardiomiopatią rozstrzeniową są ogólnie bardziej podatni na peroksydację lipidów i uszkodzenia oksydacyjne w porównaniu ze zdrową populacją, a wzrost natężenia stresu oksydacyjnego koreluje u nich ze zmniejszonym stężeniem zredukowanego glutationu w ich krwi (Granger, 2017).
W innym badaniu naukowcy zaobserwowali, że u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca poziom zredukowanego glutationu jest znacznie obniżony, a ten obniżony poziom koreluje z nasileniem nieprawidłowości funkcjonalnych i strukturalnych serca u tych pacjentów. Co ciekawe, to samo badanie sugeruje, że ponieważ u bezobjawowych pacjentów z zaburzeniami strukturalnymi serca poziom zredukowanego glutationu też jest obniżony, dlatego oznaczanie GSH we krwi może być nowym testem pozwalającym wykryć chorobę serca przed wystąpieniem pełnoobjawowej niewydolności mięśnia sercowego (Damy, 2009).
W relacji z powyższymi wynikami, tkanka lewej komory pobrana od pacjentów poddanych przeszczepowi serca z powodu schyłkowej jego niewydolności, wtórnej do kardiomiopatii rozstrzeniowej lub choroby niedokrwiennej serca, również wykazywała niedobór stężeń zredukowanego glutationu (Adamy, 2007).
Jednocześnie nowsze dane kliniczne pokazują, że dożylne podanie zredukowanego glutationu podczas zawału serca w ostrej jego fazie łagodzi uszkodzenia tkanki mięśnia sercowego, co sugeruje, że podawanie z zewnątrz GSH może poprawić pozawałowe rokowania zdrowotne i spowolnić postęp zaburzeń kardiologicznych, prowadzących do niewydolności serca (Truscelli, 2017).
W innym badaniu naukowcy zaobserwowali również, że u pacjentów po udarze mózgu i zawale serca pojawia się znaczne obniżenie całkowitego poziomu zredukowanego glutationu, co sugeruje, że suplementacja GSH może stanowić potencjalną strategię profilaktyczną, zapobiegającą rozwojowi problemów sercowo-naczyniowych (Shimizu, 2004).
Warto więc chyba w trosce o serce włączyć do swojej diety suplement zredukowanego glutationu…
Sławomir Ambroziak