Sławomir Ambroziak

Data: 15.06.2023

Migrena to szczególnie nieprzyjemna przypadłość zdrowotna, która jest istną zmorą osób do niej usposobionych. Gdy mamy do czynienia z powtarzającym się co jakiś czas, silnym i pulsującym bólem umiejscowionym najczęściej po jednej stronie głowy, któremu towarzyszą nudności i wymioty oraz nadwrażliwość na światło i dźwięk, wtedy możemy mieć pewność, że to właśnie migrena.

Jak się objawia migrena?

Przebieg incydentu migrenowego, zgodnie z opisem klinicznym jego obrazu, daje się zwykle podzielić na cztery etapy: prodromię, aurę, atak i okres postdromiczny.

Prodromia to okres dnia lub 2 dni przed incydentem migrenowym, w którym dają się już zauważać subtelne symptomy ostrzegające przed zbliżającym się atakiem, takie jak: zaparcia, huśtawki nastroju, zachcianki żywieniowe, drętwienie karku, wzmożone pragnienie, częstomocz i zmęczenie.

Aura pojawia się zwykle tuż przed atakiem migrenowym lub towarzyszy atakowi. Jej najczęstszymi objawami są: omamy wzrokowe (widzenie różnych kształtów, jasnych plam lub błysków światła), chwilowa utrata zdolności widzenia, uczucie mrowienia kończyn górnych lub dolnych, bezwład lub drętwienie twarzy lub jednej strony ciała, niezborność mowy, omamy dźwiękowe, a także czasami niekontrolowane odruchy ciała.

Atak migreny, jeżeli nie jest leczony, trwa przeciętnie od 4 do 72 godzin. Ataki mogą pojawiać się bardzo rzadko lub występować nawet kilka razy w miesiącu, w zależności od cech osobniczych osoby usposobionej do migreny. Osoba dotknięta atakiem odczuwa zazwyczaj pulsujący ból umiejscowiony najczęściej po jednej stronie głowy (rzadziej po obu stronach), nadwrażliwość na światło i dźwięk (czasem również zapach i dotyk), a także nudności prowadzące dość często do wymiotów.

Zazwyczaj dzień po ataku, czyli w tzw. okresie postdromicznym, często pojawia się dezorientacja, ekscytacja, wyczerpanie lub incydentalne bóle głowy, szczególnie w efekcie rotacji karku.

Jak leczyć migrenę?

W leczeniu ataków migreny doraźnie stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, przykładowo aspiryna lub ibuprofen, jak również leki aktywujące odpowiednie typy receptorów jednego z neuroprzekaźników bólu – serotoniny. Więcej problemów nastręcza jednak farmakologiczna profilaktyka migreny, w której próbowano skuteczności szerokiej gamy rozmaitych leków, takich jak pochodne ergotaminy, leki przeciwpadaczkowe, przeciwserotoninowe i przeciwdepresyjne, beta blokery, blokery kanału wapniowego i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Wszystko to jednak, niestety, nie zaowocowało spektakularnymi sukcesami terapeutycznymi, ujawniając przy tym wiele dokuczliwych, ubocznych skutków działania.

Czy profilaktyka migreny może być skuteczna?

Specjaliści nadal dostrzegają więc potrzebę dalszego poszukiwania skutecznych i bezpiecznych, najlepiej więc naturalnych, środków profilaktyki ataków bólu migrenowego. W swoich dociekaniach w tym temacie naukowcy skupili się więc też m.in. na środkach naturalnych, w tym aktywnych biologicznie składnikach pokarmowych. A co z tych dociekań wynika…? Posłuchajmy…

Ryboflawina (witamina B2)

Wynik krytycznego przeglądu 11 badań dotyczących zastosowania ryboflawiny w migrenie wykazał, że suplementacja witaminy B₂ u osób dorosłych może odgrywać pozytywną rolę w zmniejszaniu częstotliwości i czasu trwania ataków migreny bez występowania jakichkolwiek, poważniejszych skutków ubocznych.

Namazi N. et al. Supplementation with Riboflavin (Vitamin B2) for Migraine Prophylaxis in Adults and Children: A Review. Internat J Vit Nutr Res. 2015

Magnez

Zgodnie z sugestiami American Migraine Foundation, dawki magnezu w przedziale od 400 do 500 mg dziennie mogą pomóc niektórym osobom w zapobieganiu atakom migrenowym. Według opinii specjalistów tej organizacji magnez jest szczególnie skuteczny w przypadku migren związanych z menstruacją oraz tych z towarzyszącą im aurą i omamami wzrokowymi.

Przegląd badań nad skutecznością suplementacji magnezu w profilaktyce migreny udowodnił, że predyspozycje niektórych osób do ataków migreny są związane z niedoborem magnezu i że doustna suplementacja magnezu może zmniejszyć częstotliwość i intensywność ataków migrenowych.

Chiu H-Y. et al. Effects of Intravenous and Oral Magnesium on Reducing Migraine: A Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Pain Physician 2016  

Witamina D3

W badaniu klinicznym, wykonanym z udziałem 65 pacjentów w wieku pomiędzy 10 a 61 lat, którym przez 10 tygodni podawano witaminę D₃ w dawce 50 tysięcy jednostek na tydzień, wykazano, że suplementacja witaminy D₃ może być przydatna w zmniejszaniu częstotliwości ataków migrenowego bólu głowy u osób z predyspozycją do migreny.

Mottaghi T. et al. Effect of Vitamin D supplementation on symptoms and C-reactive protein in migraine patients. J Res Med Sci. 2015

Koenzym Q10

W badaniu klinicznym, wykonanym z udziałem 42 pacjentów otrzymujących 300 mg koenzymu Q10 dziennie lub taką samą dawkę placebo, wykazano, że koenzym Q10 jest skuteczniejszy w trzecim miesiącu suplementacji od placebo pod względem zmniejszania częstości ataków migreny (-14.4% w grupie placebo i -47.6% w grupie koenzymu Q10), liczby dni z bólem głowy i dni z nudnościami, i jest ogólnie bardzo dobrze tolerowany przez organizm.

Sandor P. S. et al. Efficacy of coenzyme Q10 in migraine prophylaxis: a randomized controlled trial. Neurology. 2005

Melatonina

Przeprowadzono badanie kliniczne, w którym udział wzięło 196 kobiet i mężczyzn, w wieku pomiędzy 18 a 65 lat, doświadczających od 2 do 8 ataków migreny miesięcznie. Ochotników podzielono na 3 grupy, w których albo podawano im przez 3 miesiące po 3 mg melatoniny dziennie, albo po 25 mg amitryptyliny (leku wykorzystywanego w profilaktyce migreny), albo nieaktywne placebo.

Średnia redukcja częstości bólu głowy wyniosła minus 2.7 dnia z migrenowym bólem głowy w grupie melatoniny, minus 2.2 dnia w grupie amitryptyliny i 1.1 dnia w grupie placebo. Melatonina znacząco zmniejszyła więc częstość występowania migrenowego bólu głowy w porównaniu z placebo. Melatonina okazała się skuteczniejsza od amitryptyliny w odsetku pacjentów z ponad 50-procentową redukcją częstości występowania objawów migrenowych, przy czym była znacznie lepiej tolerowana przez pacjentów niż amitryptylina.

Leite Gonçalves A. et al. Randomised clinical trial comparing melatonin 3 mg, amitriptyline 25 mg and placebo for migraine prevention. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2016

Imbir

W badaniu klinicznym, przeprowadzonym z udziałem 100 pacjentów otrzymujących proszek z imbiru lub lek przeciwmigrenowy sumatryptan przy pięciu kolejnych atakach migreny, dowiedziono, że w dwie godziny od zastosowania któregokolwiek z tych środków średnie nasilenie bólu głowy uległo znacznemu zmniejszeniu, a więc że skuteczność proszku z imbiru i sumatryptanu jest w tym przypadku podobna.

Maghbooli M. et al. Comparison between the efficacy of ginger and sumatriptan in the ablative treatment of the common migraine. Phytother Res. 2014

Jak wykorzystać w praktyce wyniki tych badań?

Jeżeli ktoś z Czytelników boryka się z problemami migrenowymi, może – oczywiście po uprzedniej konsultacji z lekarzem – przetestować któryś z omówionych wyżej środków naturalnych czy dietetycznych, albowiem każdy z nich jest łatwo dostępny, czy to jako produkt spożywczy, czy suplement diety. Jak jednak wskazuje teoria, korzystniej będzie chyba zestawić je razem w jednym przeciwmigrenowym programie suplementacyjnym, co pozwoli wykorzystać potencjalnie zachodzącą pomiędzy nimi synergię, polegającą na wzajemnym nasileniu efektów swojego działania.